პროტეინი ადამიანის დიეტის ყველაზე მნიშვნელოვანი კომპონენტია. იგი შეიცავს ნივთიერებებს, რომლებიც აუცილებელია ორგანიზმში მთელი რიგი პროცესებისთვის. ხშირად ადამიანებმა არ იციან რომელი საკვები შეიცავს მას და რამდენად. შედეგად, ცილის დეფიციტი, რასაც მოჰყვება ყველა შედეგი.
ცილის შემადგენლობის შესახებ
ცილა არის სამშენებლო მასალა ყველა ქსოვილისთვის, ორგანიზმში მრავალი პროცესის მონაწილე. ახალი უჯრედების წარმოქმნა შეუძლებელია ცილის გარეშე, რაც განსაკუთრებით საშიშია სხეულის აქტიური ზრდისა და განვითარების პერიოდში. მაგალითად, ერთ წლამდე ასაკის ბავშვებმა უნდა მიიღონ 4-5 გრამი ცილა თითო კილოგრამ წონაზე.
ცილები განსხვავდება მათი კვების ღირებულებით, ისინი განსხვავდებიან მათში შემავალი ამინომჟავების რაოდენობით და კომბინაციით. წარმოშობის მიხედვით, ცილა შეიძლება დაიყოს ცხოველურ და ბოსტნეულებად. სხეულს სულ 20 ამინომჟავის მიღება სჭირდება.
8 სასიცოცხლო ამინომჟავის ორგანიზმი ვერ სინთეზირდება, ასეთ ამინომჟავებს არსებითი მნიშვნელობა ეწოდება. აუცილებელი ამინომჟავები უნდა მოვიდეს მხოლოდ გარედან, ხოლო არაარსებითი ამინომჟავები შეიძლება წარმოიქმნას სხვა ამინომჟავებისგან. ამინომჟავების სინთეზის პროცესი მიმდინარეობს ძალიან ნელა, ამიტომ საკვებთან ერთად არარსებითი ამინომჟავების დამატებითი მიღება თანაბრად მნიშვნელოვანია.
ცილების სისრულე
არსებობს ცილის სარგებლობის ცნება, ის ასახავს კონკრეტულ ცილაში არსებითი ამინომჟავების შემცველობის სისავსეს. მცენარეული წარმოშობის ცილებს შორის ასეთი ცილები არ არსებობს. ყველა 8 აუცილებელი ამინომჟავა გვხვდება მხოლოდ ცხოველურ ცილებში.
ამასთან, ეს არ ნიშნავს, რომ მცენარეული ცილა არ არის ჯანმრთელი და მისი უგულებელყოფა უნდა მოხდეს. განსხვავებულია ამინომჟავების ბალანსი ცილების შემადგენლობაში; მცენარეული ცილის მრავალი წარმომადგენელი არსებობს დაბალანსებული ამინომჟავის შემადგენლობით. თუ ორგანიზმში არ არის ამინომჟავების გარკვეული ბალანსი, ეს უარყოფითად იმოქმედებს სინთეზის პროცესზე.
რაც უფრო ახლოსაა ცილა ადამიანისთვის, მით უკეთესია მისი ამინომჟავის შემადგენლობა გაწონასწორებული. ამ თვალსაზრისით ყველაზე იდეალური ცილა არის კვერცხი, ისევე როგორც რძე. ამ საკვების ცილები საუკეთესოდ შეიწოვება ორგანიზმის მიერ.
პროტეინებს ქათმისგან, თევზისგან, საქონლის ხორციდან, ღორის ხორციდან და სოიოსგან ასევე აქვთ მაღალი ბიოლოგიური ღირებულება. სოიო ერთადერთი მცენარეული ცილაა, რომელიც ამინომჟავების შემადგენლობით ყველაზე ახლოს არის ცხოველთან. კარგი მოქმედებაა ასევე წიწიბურას, არაქისის, ლობიოს ცილებში.
რვა აუცილებელი ამინომჟავის მხოლოდ ერთი ნაკლებობა მოქმედებს სხვების ათვისებაზე. ეს არ მიუთითებს მხოლოდ ცხოველური ცილის საჭიროებაზე; მცენარეული ცილა ავსებს ცხოველურ ცილებს ამინომჟავის შემადგენლობის მხრივ. ამიტომ, მნიშვნელოვანია ამ ცილების სწორად გაერთიანება თქვენს საკვებში.
შემდეგ საკვებ კომბინაციებში ხდება ამინომჟავის დაბალანსებული შემადგენლობა: პარკოსნები და რძე, სოიო და ხორბალი, კვერცხი და კარტოფილი, კვერცხი და ბურღულეული, რძე და ბურღულეული, კვერცხი და რძე.
